تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



بۆق مل
«نت.»، «سن.» تم: بۆقەته. تێبــ.- وشەی «بۆق» به تەنیایی لە بن لەهجەی سنەییدا بە مانای «چاوی زەق» دەکار دەکرێ، وام بۆ دەردەکەوێ که ئەم وشەیه خۆی بە تەنیایی مانای: دەرپەڕیو، هەڵتۆقیو، زەق... بێت. «هس.: بلۆق» .
سەرچاوە: شیرینی نوێ
آدَهُ الحِمل أو الأمر
ثَقُلَ علیه. أتبَعَهُ / باری گران بوو. هیلاکی کرد. باروکار کفت و کەشەنکی کرد.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
أصدَرَ نُقوداً أو عُملَةً
سَكَّها / سکەی لێدا. دراوی دروست کرد.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
أضطلع بِحِملِهِ
نَهَضَ به / بە بارەکەیەوە هەستایەوە.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
ألقى الحِملَ على ظهره
وَضَعَهُ علی كَتفِهِ / دای بە کۆڵیاز خستیە سەرپشتی.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
أملَد. أُملُد
غُصنٌ غَص. طَری / توول. شوول. شووڵک.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
أُملًُود
أملَد. الناعم اللین من الناس / ناسکۆڵە. شلەپەتە. زەلامی شلەپەتە.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
أناءَهُ الحِملُ
ناء به الحِملُ. أثقَل كاهِلة / بارەکەی گرانبوو. بە بارەکەیەوە ناڵاندی. شانی داخست.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
أنُملَة (الجمع أنامل)
بناَنَة. رأس الأصبُع / سەری (پەنجە. قامک. ئەموست). ترت. تیل.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
أوصَى بعَمل
طلب صُنعَهُ / دای بە دروست کردن. ڕایسپارد.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
إجتماع الشَمَل. جَمع أو لَمّ الشَمل
سەرچاوە: شیرینی نوێ
إجتمع شَملَهُم
تَفَرَّق امرهُم / بڵاوبوونەوە. بڵاوەیان لێکرد. پێکنەهاتن.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
إستَملَحَ
وجده ملیحاً. ظریفاً جمیلاً / جوان و شیرین و ئێسک سووک بوو.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
إستَملَكَ
تَمَلَّك بوضع الید علی / دەستی بە سەراگرت. کردی بە هی خۆی لە ڕێی داگیرکردنەوە.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
بأجمعه. جميعاً. جُملَةً. كلهم
هەموویان. گشتیان. سەرجەم.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
بائع جُملَة
تاجر جُملة / کۆفرۆش.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
باطِل عَن العَمل
بلا شُغل. بَطّال / بێئیش. بێکار.
بن مل
ئەو مرازەیە، کە لە کەرەستەی جووتیدا بکەوێتە ژێرملی گاو ئێسترو هیتر
سەرچاوە: شیرینی نوێ
بَهَظهُ الحِمل أو الأمر
أبهَظَهُ. أثقَلَه وسَبَّبَ له مَشَقَّة / باری گران کرد. کاری لێ سەخت کرد.
ملێ ملێ
سەرچاوە: شیرینی نوێ
(مَلَك. إمتلك) ناصِيَتهُ
قَیَّدَهُ. تَغَلَّب وسیطر علیه / زاڵ بو بەسەریا. سەری پێ شۆڕکرد.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
أبو مِلعَقَة
طائر مائی / دەنوک کەوچک.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
أُملوحَة
مُلحَة. طُرفَة. حَدیث لَذیذ / پسەی خۆش. نوکتە.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
أوقف ماله أو مُلكَهُ
وَقَفَ / ماڵ و دارایی تەرخان کرد.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
إستِملاك
وَضع الیَد عَلی / دەستبەسەراگرتن.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
إماَلّ مِلَّةً
دَخَل فیها. تَمَلَّل. إعتَنَقَ / چووە (ناویان. سەرسان. سەر ئاین و باوەڕیان) بیروباوەڕیانی وەرگرت.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
ارض ملحية
سَبخة / شۆرەکات. شۆرستان. خوێلێن.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
بِمَض الإختيار. بِملء الإختيار
عن طیب ظاهر / پڕبەدڵز بەدڵێکی فراوانەوە.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
تَكَنَّزَ. أكتَنَزَ. كان مُكتَنَزاً مُلتَزاً
سەرچاوە: شیرینی نوێ
تَمَلَّكَك مَلَكَ. إقتَنَى. أحرَزَ
سەرچاوە: شیرینی نوێ
تَمليح
جعل الملح فی الطعام / خوێ پێوەکردن. قوڕتێهەڵسوون.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
تَمليك
تحویلا المَلَكیَّة / کردن بە هۆی خۆ.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
تَمليك
تحویل المَلَكیَّة / کردن بە هی خۆ.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
حديد مطاوع. مُليَّف
ئاسنی گونجاو.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
حَرَّرَ من حِمله أو عِبئ أو إلتزام
خلصه من. أراحَهُ من / لە کۆڵی کردەوە.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
حَفنَة. حُفنَة. مِلئ الكفين
سەرچاوە: شیرینی نوێ
حقل الغام أو ملغوم
أرض فیها ألغام / ستوون.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
حكومة ملكية
سەرچاوە: شیرینی نوێ
حُملان
أجرة النَقل / کرێبار.