کان، کانگە

گاومیش

ماداک، گامێش

(باک.): گامێش

(باک.): بەدخوو

مڵتە. شیراوەگ.

پارچە. بەش. بەند.

پادمان بین المللی مواد هستەای

International Nuclear Materials Safeguard

بریتییە لەو هەنگاوانەی ئاژانسی نێونەتەوەیی وزەی ئەتۆمی* بەمەبەستی دۆزینەوە و ڕاوەستاندنی ئەو هەوڵ و دەوڵەی کە بەکارهێنانی مادەی ئەتۆمی ڕێدراو (مجاز) بە لاڕێدا ئەکێشێ و دەستبەجێ لەڕێگەی پەیماننامە و یاسای پێویست بە لاڕێچوونی وەڵاتان لە دامودەزگە ئەتۆمییەکان ڕادەگەیەنێ.

چهارده مادەی ویلسون

Fourteen points

لە ڕێکەوتی 18ی ژانوییەی 1918 تۆماس وودرۆ ویلسۆن (1869-1959) سەرۆککۆماری ئەو کاتەی ئەمریکا، بەیاننامەیەکی دەربارەی ئامانجەکانی دەوڵەتانی یەککەوتوو (لە شەڕی جیهانی یەکەم) بڵاو کردوەوە کە بە چواردە مادەی ویلسۆن ناوی دەرکردووە ئەم چواردە مادە بریتین لە:
1ــ ڕاوەستانی سیاسەتی نهێنی و مۆرکردنی پەیماننامەی ئاشکرا بۆ ئاشتی.
2ــ ئازادبوونی هاتوچۆ لە دەریاکاندا.
3ــ لابردنی کۆسپی گومرگی و لەبەرچاوگرتنی یەکسانی و ئازادی لە بازرگانیدا.
4ــ کەمکردنەوەی چەکەکان.
5ــ چارە سەرکردنی دادپەروەرانەی کێشە ئیستیعمارییەکان.
6ــ چۆڵکردنی خاکی سۆڤیەت.
7ــ سەربەخۆیی دووبارەی بەلجیکا.
8ــ چۆڵکردنی فەڕەنسە و گەڕانەوەی «ئاڵزاس و لورن» بۆ ئەم وەڵاتە.
9ــ پێداچوونەوە بە سنوورەکانی ئیتاڵیا.
10ــ خودموختاری بۆ کەمایەتییەکانی نەمسا ـــ مەجارستان.
11ــ چۆڵکردنی خاکی سێربستان و مۆنتێ نێگرۆ و ڕۆمانیا و چارەسەرکردنی دادپەروەرانەی کێشەکانی باڵکان.
12ــ سەربەخۆیی ناوخۆیی نەتەوەکانی سەر بە ئیمپراتۆری عوسمانی و نێونەتەوەیی کردنی تەنگاوی داردانێل.
13ــ دامەزرانی دووبارەی دەوڵەتی پۆڵۆنیا.
14ــ دامەزراندنی کۆمەڵی نەتەوەکان.

کَما.

[جێگەی دەست لە ڕفێدەدا.]

جَیبُ الکِمادَة.

(دامادشودەن - damad puden)

به زاوابوون، زەما وەند کردن، ژن هینان.

خَفَّضَها / سزاکەی کەم کردەوە.

شتی سازی ڕێک و پێک

گەچی گیراوەی نەکۆژراوی بە هێز

آمادە، آژیر، بسغدە، پسغدە. ساختە، پرداختە، تیار، پا در رکاب، بسیج، پسیج، آسغدە.

آمادە، گچ، آستر، (ضد کشتە، اصطلاح بنایان است.)

قومراخ، تەیار، کەمەربەسە، ساز. [حارز]

زینگ. [زیندوو (بەرانبەری مردوو، زاراوەی بەنایەنە.)]

حاضر، مستعد، متأهب، متهیئ، متجهز، متحفز.

حی، جبسین، جفصین.

آماده

ساز، تەیار، حازر

«سـ.» حاڵی کەسێکی بۆ جێ گەیاندنی کارێک ساز و حازربەدەست بێ، : هەموو دەمێ ئامادەی خزمەتم. دە خۆتان ئامادە کەن تا بڕۆین، چونکوو لە ناخافڵ دامان بە سەر ماڵی شێرکۆدا، هیچیان ئامادە نەبوو. □ «یەکێ وەن، هەر وەخت نیشان ئامادەن» «کێشا و بەر شیە و، ئەو نیشان دادەن» «مەولەوی: مکبـ ــ ٤٦٤» * بە دەستەوە، تەیار، حازر، ساز.

ڕێک و پێک، دروست، ساز، چک، دەرباز، دەردەست، پوخت، پەرداخ، بەردەست، بندەست، تەدارەک،(باک) ئەیڤەز، گەڵاڵە، تەیار، کەمەربەستە، قومراخ. گەچی گیراو ەوەی نەکوژراوی بەهێز._ بوون: ئەیڤەزین، پەرداخ بوون،(باک)دروستیا خۆکرن، وەخۆکەوتن، هلستن، سازبوون

«مستـ. لا.» ساز و حازر بە دەست بوون بۆ ڕاپەڕاندنی فەرمان و جێ بە جێ کردنی کار و ئیش.

«مستـ. متـ.» سازدان و حازر کردنی یەکێک یان شتێک بۆ مەبەستێک یا بۆ جێ بە جێ کردنی فەرمانێک.: نەریمان خۆی ئامادە کردووە دەچێتە مەکتەب، خۆیان بۆ ڕاو ئامادە کردووە، لێژنەی ئامادە کردن، ژوورەکە ئامادەیە فەرموون.

سازکردن و ڕێکوپێککردن

آمادە کردن، آژیردن، بسغدن، آژیریدن، آمادن، آمودن، ساختن، پسغدن، بسیجیدن، پسیجیدن. پادر رکاب ساختن، تیار کردن.

تەیار کردن، قومراخکردن. [حازرکردن]

اعداد، احضار، تحصیر، تهیئة، تهییئ.