وەستا، مامۆستا، ئۆسا، یوسو

اُستاد

ئوستا

اُسطُرلاب

عاسمان پێو، ئامرازێکە لای ئەستێرەناسان بۆ لێکدانەوەی نێوان ئەستێرە و ئەستێرە

«نا.»، «هلـ.» ۱- چەقۆی سەرتاش۲- «تتـ.» ئەو تیغە بچکۆلانەی دەخرێنە مەکێنەی تراشەوە. تێبــ.ینی: بە لای منەوە ئەم وشەیە لە مەسدەری «ئەستڕین، سڕین» داتاشراوە. ٭گوێزان. «کئیر» تیغ «بۆ مانای دووەم».

استرلاب، سترلاب، سرلاب، اسطرلاب.

[ئامێرێکە بۆ ئەندازە گرتن، لە ئەستێرەناسیدا بەکار دەبرا].

اسطرلاب. وێنە

ئامرازێک بووە، لە زەمانی کۆندا، ئەستێرە ناسەکان بەرزایی ئەستێرانیان لە ئاسۆی شوێنێک پێ دیاری کردووە «تمـ: لاڕووس_٦۴» و بۆ کار وباری تری ئەستێرەناسی بەکارهاتووە «معین: فەرهەنگ. جـ۱_۲٦٦». تێبــ.ینی: چونکوو قەدیم گەلێ ئیش و کار کە ڕووی دەدا، لە ئەستێران دەناسرا و لایان وابوو هەر ئینسانەی تالع و ئەستێرەیەکی هەیە کە چارەڕەشی و بەختەوەری بەستە بە گۆرانی ئەستێرەکەی بووە، بۆیە «ئوستورلاب» کە ئامرازێکی زانستیی ئەو زەمانانە بووە، لای خەڵک بۆتە ئامرازێکی ئەفسانەیی کە چارەنووس و بەسەرهاتی ئینسانان و نهێنییەکانی دنیای پێ دیاری دەکرێ. لە کوردستان هەندێ مەلا بۆ دۆزینەوەی «ئاو» ی ژێر زەوی و هەڵبەستنی بەنداوان و جاری کردنی ئاو کەڵکیان لەم ئامرازە وەرگرتووە. «... وەزیر تەماشای ئوستورلابی کرد و گوتی ئەو کەسەی لێی دەگەڕێن، لە ناو بەحرێکی خوێندا لەسەر کێوێکی زێڕ دانیشتووە...» «چیرۆکی فۆلکلۆری کوردی».

ئەموستیلە

(مست. لا.) دەبەر کردنی ئەو جلکانەی شەریعەتی ئیسلام بۆ حەج دایناوە. تێبــ.- پاش دەبەرکردنیان، هەندێ کار هەیە (سەرتاشین، نینۆک کردن،...) لە حاجیان حەرام دەبێ و نابێ بیکەن.

(مست. لا.) ١- داوای ئیجازە کردن بۆ کردنی کارێک. ئیزنمان لە مامۆستا خواست و هاتینەوە، دەبوایە ئیزن بخوازی نەک سەربەخۆ لیدەی بڕۆی. ٢- داوای ئیجازەی ڕۆیشتن لە خانەخوێ کردن، خواحافیزی کردنی میوان لە خانەخوێ. سێ ڕۆژ میوانیان بووین هەر ئیزنمان دەخواست ئیزنیان نەدەداین.

ئێستا

اکنون

نهۆ، نووکە، ئەلعان

ئێستاکانێ

ئێستاکوونی

اکنون

ئیستا