دان و ئاو پێکەوە

آبلەکوبی

«مستـ. لا. متـ.» بەکارهێنانی ماکی دژی ئاوڵە بۆ ئەوەی منداڵ یان گەورە تووشی ئەم نەخۆشییە نەبن.: شێرکۆ ئاوڵەی کوتاوە باسکی ئاوساوە «لا.». لە شارەوە هاتوون ئاوڵە دەکوتن «متـ.». تێبــ.ینی: ۱- بە دەمی نەشتەر، یا تیغێکی تایبەتیی جێگەیەکی لەش «زیاتر باسک و قۆڵ، هەندێ جاریش ڕان» چیغ دەکەن و ماکەکەی تێدەکەن. ۲- ئەم مەسدەرە ئەغڵەب کورت دەکرێتەوە و تەنیا «کوتان» مەبەستەکە دەگەیێنێ.: خۆی کوتاوە. منداڵەکان دەکوتن.

«نتـ.»، «مکـ.» ئاوی کانییەکە لە موکریان، خەڵک لایان وایە خواردنەوەی کۆخە و کۆخەڕەشە چاک دەکاتەوە و لە هەموو لایێکەوە بۆی دەچن و دەیهێنن. تێبــ. ــ بابەقەتار خۆی «چاک» ێکە لە دێی «خوراسانە» ٣٠/٢٠ کیلۆمەتر دوور دەکەوێتەوە ڕۆژهەڵاتی «مەهابات» و کانیاوەکە نیزیکی ئەم «شەخس» ەیە.

هەڵامەتدار

بڕوانە: ئارتاخ

«نتـ.» مروارێکی سپی خاڵخاڵی کێوییە، پەڵەیێکی سەوزی سێ سووچی لە تۆقەسەریە. تێبــ. ــ بە قسەی ڕاوکەران چاکترین جسنی مراویانە و ئەو پەڵە سەوزەی بۆ بە تانج حیساب دەکەن *هەڵەتانج.

نوعی مرغابی وحشی کاکلی

هەڵەتانج، جۆرێک مراوی کێوی سەر بە کڵاوەیە

«پبـ.» ۱- بە ناوی: نەتەوە و عەشیرەتان و هەندێ ناوی شتەوە دەنووسێ و دەیکاتە ناوی وڵات، مەڵبەند و ناوچە و شوێن «ئیسمی مکان» .: کوردستان، عەجەمستان، فەرەنگستان، دارستان، چنارستان، مێروستان. ۲- بە دوای هەندێ ئیسمی زەمان» ئیشەوە دەبینرێ: زستان، زمستان «جنو.»، زڤستان «بکـ.». تاوسان «جنو.».

خانە، برکە، اتاغ، اتاق، اطاق، اطقغ.

ماڵ، بەرکە، هۆدە. [ئۆدە، ژوور]

بیت، اتاق.

وەتاخ، ژووری دانیشتن._ی خەو: وەتاخی نوستن

آستان، آستانە، خوابستان، خوابگاه، آرامگاه.

خەوگا، خەوگە، خاوگە، خوزگە. [ژووری نووستن]

مرقد، مضجع، منام. ئوتاغ= ئوتاخ [وشەیەکی تورکیە]. (در ترکی) / ئوتاق= ئاتاخ [وشەیەکی تورکیە]. (درترکی) /ئوتراخ= مەنەر

اُستاد

ئوستا

لێکەوتوو. سێ قەدەم

چ قەد کەوانێ؟ وەکوو پێ شکاو و ئوفتادە،
کە بازی سێ قەدەمی قەت نەداوە وەک پەڕی تیر