تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: نالی
اما
اما، هەرچییەکو..

اَما (سَرْچْنارٌ) ، عَیْن ی ِ جاریَةٌ لَهُ
اَما (تانْجَرُو) قَدْ صارَ مَجن وُن َ هَرْدِهِ
سەرچاوە: نالی
خامە
قەڵەم.

نووکی خامەی من کە بێتە مەعنائاراییی کەمال
خەط بە خەط ئیظهاری نەقشی صوورەتی (مانی) دەکا
سەرچاوە: نالی
* مامۆستا شێخ بابەڕەسووڵی عەبابەیلێ ئەیگێڕایەوە کەوا بیستوویە لەناو فەقێ موستەعیدەکانی شێخەوڵای خەرپانیدا تا موفتیی زەهاویی لە مەجلیسدا بووبێ مەلایاسینی تەشاری مافی قسەکردنی نەبوە و، مەلا یاسین له مەجلیسدا بووبێ مەلا یووسفی تەوێڵەیی مافی قسە کردنی نەبوە و، تا مەلا یووسفیش له مەجلسیدا بووبێ نالییی مافی قسەکردنی نەبوە، واتە
نالییی پلەی چوارەمی بووە لەناویانا. لەوانەیە ئەم بەیتی « حەربا » یەش پەیوەندێکی بەم مەسەلەیەوە هەبێ، هەروەها لەوانەیه پارچە شیعری « ئەحوەلی تەفرەقە نەظەر..» یش، وەک له شوێنی خۆیدا ئیشارەتمان بۆ کرد، لایەکی ئەم مەسەلەیەمان بۆ ڕوون بکاتەوە.

نەییری ئەعظەم وەها تاوی دەدا وەک مەنجەنیق
بۆ دەوامی ڕۆژپەرستیی جەمعی حەربای دێتە ناو
سەرچاوە: نالی
سەرچاوە: نالی
جامی جەم
ئاوێنەکەی جەمشید، ئەویش ئاوێنەیەکی وەک ئەوەی ئەسکەندەر بووە.

تۆزێ ئایینه ی سکەندەر وا به دەم باوە. وەلێ
گەردی دامانی غەریبانه لووری جامی جەم
سەرچاوە: نالی
جامی جەم
ئاوێنەکەی جەمشید که مەشهوورە هەموو دنیای تیا دیوە.

هەرچەندە که عومری خضر و جامی جەمت بوو
چونکه ئەمەلت زۆرە، چ عومرێکی کەمت بوو!
سەرچاوە: نالی
حامیل
هەڵگر، دووگیان.

دایەی زەمین کە حامیلی ئەبنایی مەحشەرە
هەر تۆوێکی تیا کە ئەمانەت بو، دایەوە
سەرچاوە: نالی
حەمامات
کۆترەکان.

لێم حەرامە دانەوو ئاوی حەماماتی حەرەم
من کە بازی دیدە بازم نەک شەوارەی دەستەمۆم
سەرچاوە: نالی
سەرچاوە: نالی
خامە
قەڵەم.

نیشانەی پوختەگیی بێ دەنگییە « نالیی »! ئەگەر پوختەی
بە حوججەت طەی بکە نامە، بە حیددەت پەی بکە خامە
سەرچاوە: نالی
خامەک
قوماشێکی ئاوریشمە گەلێ ڕەنگی هەیە، ڕەنگی هەرە باوی مۆرە.

دامەنی پاکیی مەداری دائیرەی خامەک نییە
خوێنی مەقتوولانە وا دامێنی یاری گرتووە
سەرچاوە: نالی
خاکی دامەن
ئەو خۆڵ و تۆزەی ئەنووسێ بە داوێنەوە.

کە خاکی، خاکی دامەن بە، وەگەر نە، تۆزی بەربادی
کە ئاوی، ئاوی گەوهەر بە، وەگەر نە، بڵقی سەر ئاوی
سەرچاوە: نالی
خەرامیدەن
لارە و له نجە کردن.

بۆ سەیری خەرامیدەنی ئەم سەرو قەدانه،
صۆفی له طەڵەبدان و، هەموو سالیکی ڕاهن
سەرچاوە: نالی
داماد
زاوا.

کانیی دەزێن بە ئاو و درەخت ئاوسن بە با
شاییی بەهارە، بولبولە داماد و غونچە بووک
سەرچاوە: نالی
دامێن
داوێن. بنار.

سەری فەرهادم و دەندووکی قوڵنگ
دەستی مەجنوونم و دامێنی چیا
سەرچاوە: نالی
دامەن
داوێن، بەشی خوارووی هەر چوار پەل.

بن زک و جەبهەت سپیی، کلک ئێستر و دامەن سیا
یەککە تاز و سێ بڕ و، دوو باد و شەش دانگ و درێژ
سەرچاوە: نالی
دامەن، دامێن
داوێن.

دامەنی پاکیی مەداری دائیرەی خامەک نییە
خوێنی مەقتوولانە وا دامێنی یاری گرتووە
سەرچاوە: نالی
دلارامی
مایەی ئارامیی دڵەکەی، یارەکەی.

عاشق دڵی نایێ لە دلارامی جودا بێ
ئەڵبەت کە دڵارامیی لەوێ بێ، دڵی نایێ
سەرچاوە: نالی
دلارامیی
دڵ ئارامیی، ئارامیی دڵ.

عاشق دڵی نایێ لە دلارامی جودا بێ
ئەڵبەت کە دڵارامیی لەوێ بێ، دڵی نایێ
سەرچاوە: نالی
شامات
یا مەبەست وڵاتی شامە، یا جەمعی (شامە) ی بە مەعنا خاڵە، یا ڕستەی (شاە مات) ـە کە لە زاراوەکانی شەترەنجە.

ماتەم، وەکو زولفەینی سییەهـ ، گرتی سەراپات
پۆشی لە ڕوخت تەعبییەیی بەیدەق و شامات
سەرچاوە: نالی
شانامە
شاهنامەی فیردەوسیی، شاکاری ئەدەبی فارسیی.

نییە دەخڵم لە شانامە و مەصافی، غەیری ئەم نوکتە:
کە کوشتەی بەندی تۆیە هەر کەسێ ئازاد و ئازا بێ