«نتـ.»، «مکـ.» تمـ: ئاویلکە: لە ئاوزەنگییان دایە. ٭ئاوزینگ. ئاوەزینگ.

«نتـ.» ئاڵقەیێکی مەعدەنە بە هۆی «لوقمە» وە بەو لاولای زینی ئەسپدا شۆڕ دەبێتەوە و تا نێزیکی بەرگی وڵاغ دێت، لە کاتی سوار بوونا، قاچی دەخەنە سەر و خۆ هەڵداوێنە سەر خانەی زین، پاش سوار بوونیش سوار لاقی تێدەکا و بۆ لێخوڕینی وڵاغیش بە کاری دێنێ. ٭ڕکێف. زەنگوو «بکـ.». ووزەنگی. تێبــ.ینی: «زەنگ» کە لە تەرکیبی ئەم وشەیەدا دەبینین، لە وشەی «زەنگاڵ» یشدا هەیە، هەر «زەنگ» ی پەهلەوییە کە مانای پووز و بەلەکە «تمـ: د. فرەوشی: فەرهەنگی پەهلەوی_۵۰۹»

(مست. مت.) درێژ کردنەوەی: پەت، تەناف، گوریس، تەل و... لە نێوان دوو یا چەند کۆڵەکەی چەقاو یا سینگی داکوتراو یا هەر شتێکی تری لەم بابەتە. خێرا تەنافەکە ڕانگێوە (ڕائەنگیوە) و جلەکان هەڵخە، هێشتا تەلی کارەبایان بۆ گەڕەکی ئێمە ڕانەنگاوتووە. تێبــ.- بۆ تەلی کارەبا و تەلەفۆن و... ڕاکێشان (کعر.) و کێشان (کئێر.) دەکوترێ کە لە فارسی و عەرەبی ڕا تەرجەمە کراوە، بە لای منەوە (ڕانگاوتن) زۆر لە گوێنترە تا کێشان یا ڕاکێشان.

«نا.»، «مک.» ئامرازێکه وەکوو مەقەست بەلام گەورەتره، دەمەکانی لەباتی ئەوەی وەک ئی مەقەست لەناوەڕاستا به بزمارێک لێک داکوترابن، لێک جودان و کاتی ئیش پێکردن وەکوو نێره و مێیه دەخرێته سەریەک. ئەم ئامرازه بۆ بڕینەوەی مەڕ و بزن بەکاردێت. *برنگ، «هل» دوێرد، جەو، دووکارد. «سن» هەورینگ. «بک» جەو، جەور، جەهرێ.تێبــ.- من واتێدەگەم ئەم وشەیه له «بڕ» ڕیشەی مەسدەری «بڕین، بڕینەوه» و «ئینگ» پاشبەندی دروست کردنی ناوی ئامرازان «ئیسمی ئالەت» پێک هاتبێ.

«نا.» ١- دەنگی بەرز:: کچێ د ە بیبڕەوە ئەم بانگ و هاوارەت لە چییه؟ * «بک.» بان، بانگ. «زا.» ڤێنگ «تم: ژابا - ٣٧». هاوار، قاو. هس.: «هر» وانا: خوێندن. ٢- ئەو دووعا و قسانەیە کە بەپێی ڕێ و شوێنی ئیسلامە تی، شەو و ڕۆژێ پێنج جاران لەسەر بانی مزگەوتان یا لەسەر مناره «ئێستا به میکرۆفۆن»، یەکێک پڕ به دەنگی خۆی دەیانخوێنێ و موسڵمانان ئاگادار دەکا کە و ختی نوێژه. * «جنو.» ئەزۆ «لەعاڕ ەبی اذان».

«مست.، لا.» هاوار کردن، بەدەنگی بەرز ناڕ ەحەتی و پەژارە ی خۆ دەربڕین. «.... چووونه ماڵی هەیدەر گۆرانی، جنازەی برایان هەڵدەگرت و دەیانهێناوه، بانگ لەسەر بانگیان لێداوه، دەڵێ: «هیچ کەس وای لێ نەقەوماوه.» «تحفه، ب٢،.ل-٢٦٩» .*بانگ ڕاهێشتن /٢. «سن.» هەڵدان.

«مست.، لا.»، «سن.» تم: بانگ لێدان.

«مست.،» مت» ١- بەدەنگی بەرز ناوی کەسێ هێنان و داوایەک لێکردنی:: ئەوەندەی بانگیان کرد گوێی لێ نەبوو. بڕۆ ماڵی شاسوار بانگی که تا ئێره بێ. * بانگێشتن. قاو کردن، گاز کردن. ٢- مێمانی کردنی کەسێ، دەعوەت کردنی یەکێک بۆ نان خواردن لە شوێنێک *بانگێشتن کردن،چڕین.

«مست، مت.» ١- تم: باوەخوون. ٢- گەڕاندنەوەی کەسێک که دەستی کردبێ بە دوورکەوتنەوه له شوێنێک:: خێرا بانگی کەنەوه با ئەو نامەیەش هەردەگەڵ خۆی بەرێ.

«نا.» تم: برینگ.

مست. مت.»، «مک.» تم: به برینگ هەڵگەڕان

«حمس.»، «هل.» پیشەی خۆش کردنی پێستە بۆ مەشکە.

«نا.»، «هل.» ئەو بەشەی خوری مەڕان لەسەر پێستیانەوه تاچە ند سانتیمەترێک لەخوری دیکه نەرم و نیان تره و چەورایێکی هەیه.

«س،»، «ئیشک، بەگشتی له ترکیبی «ئیشک وبرینگ» دا»، «هبێد- 17.»

«نا.»، «سیمـ.» ۱- کۆڕی بەزم و گۆرانی و خۆش ڕابواردن کە بە بۆنەی شەوارەی منداڵ، یا خەتەنە سووران و شتی تری لەم بابەتە دەگیرێ. ۲- هەموو کۆڕێکی بەزمی گۆرانی و مۆسیقا. ۳- «کئێر.» نەغمەی ڕێک و پێک، ئاوازی گۆرانی.: ئاهەنگی سێگا. ئاهەنگی دەشت. «نەوای ئاهەنگی «قد قامت» تەریقی جەمعی زووهادە» «قەد و قامەت بە لەهجەی ڕاستی، تووبایی عوششاقە» «نالی: گمـ_۵۱» ۴- دەنگ، ئاواز. «وردە ئاهەنگی دوای کۆکە نیشانەی ئەجەلە» «ڕەزا_٦۴» ۵- قەست، نیاز، عەزم. تێبــ.ینی: بە مانای «۵» ـه م لە فارسیڕا هاتۆتە ناو زمانی کوردییەوە و لە قسەکردنا زۆر کەم دە کار دەکرێ.

«مستـ. متـ.» تمـ: ئاهەنگ گێڕان.

«مستـ. متـ.» تمـ: ئاهەنگ گێڕان.

«مستـ. متـ.» ۱- بەرپا کردنی کۆڕی بەزم و مۆسیقا و گۆرانی، بە بۆنەی لە دایکبوونی مناڵ یا خەتەنە سۆران و شتی وا. ۲- کۆ بوونەوەی دەستەیەک بۆ ڕابوەردن و گۆرانی کوتن ٭ئاهەنگ کردن، ئاهەنگ گرتن، حەفلە، شەونشینی.

«ستـ.» حاڵەتی وەشیر هاتنەوەی مەڕ یا بزنێ... کە بێچووی مردبێ یان شیری ئیشکی کردبێ.

«ستـ.» پێوەندی دوو یا چەند کەسێ کە بە ڕێگادا دەڕۆن یا لە جێگەیەک دانیشتبن و قسە بکەن، وەڕەزی یەکتری بشکێننن. ٭هاودەم. هاودەنگ. هەمدەم.

«نا.» ۱-بریسکە و بریق و باق. ۲-پڕیشکی ئاگر. ۳-«مجـ.» تووڕەیی و گوڕە گوڕی کەسێ کە ڕقی هەڵسابێ. ۴-ناوە بۆ ئافرەتان. ٭ئاورینگ.

«مستـ. لا.»، «مکـ.» ۱-بریسکانەوە، بریقەدان «شتێک» ۲-پڕیشک لە ئاگر بوونەوە «وەک: لە کاتی لێکدانی ئەستێ و بەرد». ۳- «کنـ.» تووڕە بوون و پرتە و بۆڵە و هەڕەشە و گوڕەشە کردن.: جارێ وازی لێبێنن تا سارد دەبێتەوە، هەروا ئاورنگان دەدا. ٭ئاوڕینگدان.

«نتـ.» تمـ: ئاویلکە.